آمپول سفازولین (Cefazolin): کاربردها، عوارض و نحوه مصرف

مقدمه و شناخت آمپول سفازولین

• نام تجاری: Cefazoline, Ancef, Kefzol
• نام ژنریک: سفازولین (Cefazolin)
• دسته‌بندی دارویی (کلاس دارویی): سفالوسپورین‌ها (Cephalosporin)
• نحوه مصرف: تزریقی
• مکانیسم اثر: این دارو با جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری‌هایی که عامل عفونت هستند عمل می‌کند. با این کار، دارو به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا بتواند عفونت را کاملا ریشه‌کن کند.

آمپول سفازولین چیست؟

سفازولین یکی از آنتی‌بیوتیک‌های اولیه و قوی در خانواده سفالوسپورین‌ها است که به‌عنوان یک داروی مهم در برابر عفونت‌های باکتریایی جدی شناخته می‌شود. وظیفه اصلی این دارو، مهار پیشروی باکتری‌های بیماری‌زا است.

نکته مهم این است که آنتی‌بیوتیک‌ها، از جمله سفازولین، فقط برای عفونت‌هایی تجویز می‌شوند که توسط باکتری‌ها ایجاد شده باشند. بنابراین، سفازولین در برابر ویروس‌ها کاملا بی‌فایده است.

استفاده از آنتی‌بیوتیک در برابر ویروس‌ها باعث می‌شود که باکتری‌های مفید از بین بروند و بدن مقاومت آنتی‌بیوتیکی پیدا کند.

آمپول سفازولین برای چه مواردی استفاده می‌شود؟

سفازولین برای درمان عفونت‌های باکتریایی در بدن به کار می‌رود. موارد اصلی مصرف آن شامل درمان عفونت‌های زیر است:

• عفونت‌های ریه و دستگاه تنفسی
• عفونت‌های مجاری ادراری و مثانه
• عفونت‌های شدید پوست و بافت‌های نرم
• عفونت‌های استخوان و مفاصل

این دارو همچنین قبل، حین یا بلافاصله پس از انواع خاصی از عمل‌های جراحی تجویز می‌شود تا احتمال بروز عفونت‌های پس از جراحی را کاهش دهد.

داروهای مرتبط/مشابه سفازولین

• سفالوتین
• سفاپرازون
• سفادیریکس
• سفالکسین
• سفوراکسیم

برای آشنایی با نحوه صحیح مصرف، موارد استفاده و نکات ایمنی مربوط به قرص مترونیدازول می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

نکات کلیدی آمپول سفازولین

رعایت نکات زیر هنگام استفاده از آمپول سفازولین بسیار ضروری است:

• حتی اگر پس از چند روز احساس کردید که حالتان کاملا خوب شده است، هرگز نباید مصرف سفازولین را خودسرانه متوقف کنید. اگر دارو را زودتر از موعد قطع کنید، ممکن است عفونت به طور کامل ریشه‌کن نشود، بازگردد و از آن بدتر، باکتری‌های باقی‌مانده نسبت به آنتی‌بیوتیک مقاوم شوند.
• اگر تزریق را در خانه انجام می‌دهید، باید سوزن‌ها و سرنگ‌های استفاده شده را در یک ظرف مخصوص و ایمن به نام جعبه ایمنی قرار دهید. این مواد نباید در سطل زباله معمولی انداخته شوند تا از آسیب رسیدن به دیگران جلوگیری شود.
• اگر دچار اسهال شَدید یا آبکی شدید (مخصوصا اگر بیش از دو روز طول کشید)، نباید از داروهای ضد اسهال بدون نسخه استفاده کنید. این داروها ممکن است وضعیت ناشی از عفونت ثانویه روده را بدتر کنند. اگر اسهال شما جدی است، فورا با تیم درمانی خود تماس بگیرید.
• همیشه به پزشکانی که آزمایش‌های شما را انجام می‌دهند، اطلاع دهید که سفازولین مصرف می‌کنید، زیرا این دارو ممکن است بر نتایج برخی تست‌ها، مانند تست‌های مربوط به قند ادرار در افراد مبتلا به دیابت، تاثیر بگذارد.

چه کسانی می‌توانند آمپول سفازولین مصرف کنند؟

سفازولین برای افرادی مناسب است که دچار عفونت‌های باکتریایی حساس به این دارو شده‌اند. در این موارد، پزشک تشخیص می‌دهد که مزایای درمان با آنتی‌بیوتیک‌های قوی تزریقی، بیشتر از خطرات آن است.

سفازولین می‌تواند برای کودکان بالای ۱ ماه نیز در شرایط خاص و تحت نظارت دقیق پزشکی تجویز شود.

چه کسانی ممکن است نتوانند آمپول سفازولین مصرف کنند؟

ممنوعیت‌های مطلق:

• اگر سابقه هر یک از موارد زیر را دارید، به هیچ عنوان نباید سفازولین مصرف کنید:
• سابقه هرگونه آلرژی یا حساسیت شدید به خود داروی سفازولین؛
• سابقه حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌های خانواده سفالوسپورین‌ها (کلاس دارویی سفازولین)؛
• سابقه حساسیت جدی به داروهای خانواده پنی‌سیلین‌ها یا دیگر آنتی‌بیوتیک‌های بتا-لاکتام.

این ممنوعیت به این دلیل است که احتمال واکنش متقاطع وجود دارد؛ یعنی اگر به پنی‌سیلین حساسیت دارید، ممکن است بدن شما به سفازولین نیز واکنش آلرژیک شدید نشان دهد.

احتیاط بالا و نیاز به نظارت شدید:

اگر شرایط زیر را دارید، پزشک باید با احتیاط فراوان، سفازولین را تجویز کند، زیرا مصرف این دارو ممکن است این شرایط را بدتر کند:

• بیماری کلیوی
• بیماری کبدی
• سابقه تشنج
• سوءتغذیه یا ضعف عمومی
• اسهال مزمن یا حاد

همچنین، استفاده از این دارو برای نوزادان نارس و نوزادان بسیار کم سن، به دلیل احتمال بالاتر سمیت دارویی، توصیه نمی‌شود.

نحوه و زمان مصرف آمپول سفازولین

مقدار مصرف آمپول سفازولین

میزان دقیق مصرف سفازولین توسط پزشک شما و بر اساس فاکتورهایی مانند نوع و شدت عفونت، وزن شما و مهم‌تر از همه، میزان عملکرد کلیه‌هایتان تعیین می‌شود.

سفازولین معمولا در فواصل زمانی ثابت و منظم، مثلا هر ۶، ۸ یا ۱۲ ساعت یکبار، تزریق می‌شود. این نظم در تزریق بسیار مهم است تا سطح دارو در خون ثابت بماند و باکتری‌ها فرصت فرار از درمان را پیدا نکنند.

تغییرات در دوز مصرفی آمپول سفازولین

پزشک شما ممکن است در طول درمان دوز مصرفی را تغییر دهد. اگر کلیه‌های شما آنتی‌بیوتیک را به درستی دفع نکنند، دارو می‌تواند در بدن انباشته شود. بنابراین، دوز باید کاهش یابد تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود. پزشک شما با انجام آزمایش‌های خون، عملکرد کلیه‌ها و پاسخ بدن به درمان را از نزدیک بررسی می‌کنند.

نحوه مصرف آمپول سفازولین

سفازولین به صورت تزریقی (داخل وریدی یا عضلانی) استفاده می‌شود. در صورت تزریق وریدی، دارو باید به‌آرامی تزریق شود. این دارو معمولا به‌صورت پودر است که باید قبل از تزریق با یک حلال خاص مخلوط شود.

مدت زمان مصرف آمپول سفازولین

مدت زمان درمان شما با سفازولین بر اساس نوع عفونت و پاسخ شما به دارو توسط پزشک مشخص می‌شود.

حتی اگر پس از چند روز احساس کردید که خوب شده‌اید، دوره درمان را کامل کنید. قطع کردن دارو می‌تواند باعث شود که عفونت دوباره بازگردد و باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک مقاوم شوند.

اگر فراموش کردید که آمپول سفازولین را مصرف کنید؟

اگر تزریق را در منزل انجام می‌دهید و یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را تزریق کنید.

اما اگر تقریبا زمان دوز بعدی شما فرا رسیده است، فقط همان دوز بعدی را در زمان مقرر تزریق کنید. هرگز برای جبران دوز فراموش شده، دوز دو برابر یا اضافی مصرف نکنید. اگر در مورد دوز فراموش‌شده مطمئن نیستید، با پزشک خود تماس بگیرید.

اگر بیش از حد آمپول سفازولین مصرف کردید؟

مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک می‌تواند خطرناک باشد. اگر فکر می‌کنید دوز بسیار زیادی از این دارو دریافت کرده‌اید، باید فورا با اورژانس تماس بگیرید.

اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید و از آنها راهنمایی بخواهید:

در موارد نادر، سفازولین می‌تواند باعث واکنش‌های بسیار جدی یا مسمومیت شود. اگر شما یا فرد دیگری پس از تزریق دچار علائم زیر شدید، بدون معطلی با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید:

• غش کردن یا از دست دادن هوشیاری
• تشنج
• مشکل حاد در تنفس یا بلع
• ناتوانی در بیدار شدن

عوارض جانبی آمپول سفازولین

عوارض جانبی رایج آمپول سفازولین

این عوارض معمولا خفیف هستند و نیاز به قطع دارو ندارند، اما اگر آزاردهنده یا مداوم شدند، باید به پزشک اطلاع داده شوند:

• حالت تهوع یا استفراغ
• سردرد
• اسهال خفیف
• ظاهر شدن لکه‌های سفید در دهان (که ممکن است نشانه یک عفونت قارچی ثانویه باشد)
• درد، قرمزی، ورم یا کمی خونریزی در محل تزریق

عوارض جانبی جدی آمپول سفازولین

اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، باید مصرف دارو را متوقف کرده و فورا با پزشک یا تیم درمانی خود تماس بگیرید:

• کاهش شدید ادرار، یا تورم در پاها و قوزک پا که می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات کلیوی باشد؛
• مشکلات کبدی و زرد شدن پوست یا سفیدی چشم (یرقان)، ادرار تیره یا درد در قسمت بالایی و راست شکم؛
• بازگشت تب، لرز یا گلودرد که می‌تواند نشانه شکست درمان یا یک عفونت جدید باشد؛
• تشنج.

اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید:

این موارد نشان‌دهنده واکنش‌های شدید هستند که نیاز به مراجعه به اورژانس دارند:

بارداری و شیردهی در هنگام مصرف آمپول سفازولین

آمپول سفازولین و بارداری

در حال حاضر، مشخص نیست که سفازولین تا چه حد می‌تواند بر بارداری تاثیر بگذارد یا به جنین آسیب برساند.

اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید یا در حین مصرف دارو متوجه شدید باردار هستید، این موضوع را فورا با پزشک خود در میان بگذارید. پزشک تنها کسی است که می‌تواند در مورد ادامه یا قطع مصرف دارو تصمیم بگیرد.

آمپول سفازولین و شیردهی

سفازولین می‌تواند به شیر مادر منتقل شود.

اگر در دوران شیردهی هستید یا قصد شیردهی دارید، باید حتما به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک به شما مشاوره خواهد داد که آیا استفاده از سفازولین در این دوره برای شما و نوزاد ایمن است یا باید روش‌های جایگزین برای درمان یا تغذیه در نظر گرفته شود.

مصرف آمپول سفازولین با سایر داروها

احتیاط با سایر داروها

همیشه فهرستی کامل و دقیق از تمام داروهای مصرفی خود (داروهای تجویزی، بدون نسخه، ویتامین‌ها، مکمل‌های گیاهی و سایر داروها) را در اختیار پزشک خود قرار دهید.

سفازولین ممکن است با بسیاری از داروها تداخل داشته باشد، اما یک تداخل دارویی مهم که باید حتماً در مورد آن صحبت کنید، مربوط به دارویی به نام پروبنسید (Probenecid) است.

پروبنسید دارویی است که معمولا برای درمان نقرس استفاده می‌شود. مصرف همزمان پروبنسید با سفازولین باعث می‌شود که بدن سفازولین را کندتر دفع کند. این تاخیر در دفع می‌تواند سطح سفازولین در خون را به شدت بالا ببرد، که در نتیجه خطر سمیت و عوارض جانبی (مانند مشکلات کلیوی یا تشنج) افزایش می‌یابد. اگر پروبنسید مصرف می‌کنید، پزشک شما احتمالا دوز سفازولین را تنظیم خواهد کرد.

آیا غذا یا نوشیدنی خاصی وجود دارد که باید در حین مصرف آمپول سفازولین از آن پرهیز کنم؟

هیچ تداخل غذایی خاص و شناخته‌شده‌ای بین آمپول سفازولین و مواد غذایی یا نوشیدنی‌ها وجود ندارد.

با این حال، به عنوان یک توصیه عمومی، مصرف زیاد الکل می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کرده و مبارزه با عفونت را دشوارتر کند. بهتر است در طول دوره درمان با آنتی‌بیوتیک، برای بهبودی سریع‌تر، از مصرف الکل پرهیز کنید.

اسامی تجاری موجود در ایران

شرایط نگهداری

از آنجا که سفازولین یک داروی تزریقی است، اغلب در محیط‌های کنترل‌شده مانند بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها نگهداری و تزریق می‌شود؛ بنابراین، احتمالا دغدغه‌ای بابت نگهداری آن در منزل نداشته باشید.

اگر در شرایطی قرار گرفتید که نیاز به نگهداری دارو در منزل بود، حتما دستورالعمل‌های خاص پزشک در مورد دما و زمان نگهداری را دنبال کنید.

همچنین، همیشه دارو را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.

داروی منقضی‌شده یا استفاده‌نشده را طبق دستورالعمل‌های ایمنی دور بریزید تا از آلودگی محیط زیست جلوگیری شود.

راهنمای مراجعه به پزشک

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

شما باید در طول درمان، علائم خود را به دقت زیر نظر داشته باشید. اگر پس از گذشت چند روز از شروع درمان با سفازولین متوجه شدید که علائم عفونت شما نه تنها بهتر نشده، بلکه بدتر شده است، باید فورا با پزشک خود تماس بگیرید.

همچنین، در صورتی که هرگونه عارضه جانبی غیرمعمول دیگری در حین مصرف این دارو برای شما پیش آمد، حتما این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا وضعیت شما به درستی بررسی و معاینه شود.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

تعهد به تکمیل کل دوره درمانی تجویز شده، حتی پس از احساس بهبودی، مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای جلوگیری از بازگشت عفونت و خطر مقاومت دارویی انجام دهید.

با علائم عوارض جانبی جدی مانند اسهال شدید یا نشانه‌های آلرژی آشنا باشید و در صورت مشاهده هر یک از این موارد، فورا با اورژانس تماس بگیرید.

یک رژیم غذایی متعادل و استراحت کافی، بخش مهمی از روند درمان شما با آنتی‌بیوتیک است. اگر سوالی درباره مصرف این دارو دارید، می‌توانید از پزشکان ما بپرسید.